Toerskiën is de meest pure vorm van wintersport. Ver weg van de skiliften en de drukte. Alleen jij, je medeskiërs en de ongenadige natuur. Elf vragen én antwoorden zodat je er alles over komt te weten.

Hoe werkt het? Met toerskiën pak je niet de skilift, maar loop je omhoog. Vervolgens glijd je de helling omlaag. Hiervoor gebruik je speciale ski’s waarbij de hiel los zit. Hierdoor kun je, net als bij het langlaufen, lopen met ski’s aan.

Dan glijd je niet naar beneden? Er zijn diverse technieken die voorkomen dat je omlaag glijdt. ‘Skins’ zijn het meest gangbaar: een soort sokken die je om je ski trekt, met kunststof ‘haren’ die het omlaag glijden tegengaan. Voor zeer steile stukken zijn er speciale cramp-ons (stijgijzers) voor ski’s. Voor de afdaling zijn er twee mogelijkheden: je hiel blijft los (‘telemarken’) of je klikt je hiel vast zoals bij normaal alpine skiën.

Is het hard werken? Ja. Tijdens toerskiën besteed je veel meer tijd aan omhoog ‘lopen’ dan aan daadwerkelijk skiën. Vaak stijg je 1000 of meer hoogtemeters per dag. Een goede conditie is een vereiste. Die zal alleen nog maar beter worden.

Wat krijg je daar voor terug? Fantastische uitzichten. Weergaloze berglandschappen. Kilometerslange poederafdalingen die nog niet zijn ‘uitgespoord’ zoals in een skigebied. Daarnaast de voldoening van een berg zélf bedwongen te hebben, zonder skiliften of helikopters. De kameraadschap die je onderweg ervaart en het slapen in afgelegen berghutten – in de winter alleen toegankelijk per toerski – zijn de kers op de taart.

Heb je nog meer nodig? Naast speciale schoenen en toerski’s heb je in elk geval speciale kleding nodig: beter ademend, meer lagen en lichter dan normale skikleding, maar wel waterdicht. Ook een lawinepieper is een must. Ski je meerdere dagen, dan heb je een lichte uitrusting nodig voor het overnachten in de hutten. Liefst gebruik je een rugzak met lawine-‘airbags’, idealiter mét drinkreservoir. Veel materiaal kun je huren via aanbieders van begeleide tochten.

Is het gevaarlijk? Het spreekt voor zich dat je toerskiën alleen beoefent met een ervaren gids. Alleen zij kunnen inschatten of een helling lawineveilig is, of het sneeuwdek dik genoeg is en waar je kunt schuilen. En vooral bij slecht weer belangrijk: zij kennen de route. Dan zijn de risico’s minimaal.

Waar kun je het doen? Ten eerste heb je zeer sneeuwzekere hellingen nodig. Dat hoeft niet per se hooggebergte te zijn. In Noorwegen en Zweden zijn voldoende sneeuwzekere laaggebergtes te vinden, met een oneindige oppervlakte skibare backcountry. Vanwege het doorgaans minder woeste terrein zijn delen van Scandinavië dan ook een goede startplek voor beginnende toerskiërs. In de Alpen wordt het vooral in het hooggebergte beoefend.

Wat zijn mooie routes? Het aantal routes dat je per toerski kunt afleggen is oneindig. Natuurlijk zijn er vaste routes, vaak meerdaagse tochten van hut naar hut. Dan bedwing je een bergpas of gletsjer, of maak je een ronde om een compleet massief. Een klassieker is de Haute Route, van Chamonix naar Zermatt of vice versa. Die wordt al geskied sinds 1911, toen een groep Engelse alpinisten de route voor het eerst bedwong op ski’s. Zie ook top 5 routes in de Alpen.

Is het duur? Ondanks het feit dat je geen skipas nodig hebt, is toerskien geen budgetsport. De kosten voor een gids deel je meestal met andere deelnemers. Ook de overnachtingen in berghutten zijn niet goedkoop. Reken voor een geheel verzorgde week (overnachtingen, eten/drinken, materiaal, gids) op € 1500 tot € 3000 per week.

Wat moet je ervoor kunnen? Als je net een blauwe piste kunt bedwingen, ben je nog niet klaar voor skitoeren. Je hebt veel ski-ervaring nodig, ook offpiste. Daarom is het slim om eerst een ‘gewone’ cursus offpiste skiën te volgen. Als je je daarna voldoende zeker voelt, kun je gaan toerskiën.

Hoe gaat het in zijn werk? Je kunt dagtochten maken, bijvoorbeeld met behulp van skiliften, trein of auto. In Noorwegen kun je zelfs aan boat skiing (www.lyngenlodge.com) doen. Dan vaar je per boot van helling naar helling. De mooiste manier van toerskiën zijn meerdaagse tochten van hut naar hut. Zodat je elke avond op een andere plek slaapt. Hoog in de bergen, ver weg van de drukte van het dagelijks bestaan.

01// HAUTE ROUTE
(Frankrijk-Zwitserland; 5-8 dagen)
Deze klassieke route voert door een wereld van gletsjers en rotsen van Chamonix naar Zermatt, met zicht op bergen als de Matterhorn en Mont Blanc.

02// DOLOMITI CIRCUIT
(Italië; 5-6 dagen)
Geen bergketen mooier dan de grillige Dolomieten. Vanuit Cortina d´Ampezzo ski en loop je een week lang tussen grillige gevormde rotstorens, maar onderweg stuit je ook op tunnels en loopgraven uit WO I (toen dit gebied in de frontlinie lag).

03// BERNER OBERLAND TRAVERSE
(Zwitserland; 5-8 dagen)
Een prachtige tocht waarbij je telkens in het hooggebergte verblijft, nergens daal je af naar lagere valleien. Onderweg passeer je bergen als de Mönch, Jungfrau en Eiger en bedwing je meerdere gletsjers.

04// SILVRETTA TRAVERSE
(Oostenrijk; 5-8 dagen)
Een prima tocht voor beginnende toerskiërs is de Silvretta Traverse, gesitueerd in de buurt van Sankt Anton. Hier zijn toppen iets lager dan de overige tochten in deze top 5, maar ski je wel door een magistraal, vergletsjerd Alpenlandschap.

05// ITALIAANSE HAUTE ROUTE
(Italië-Zwitserland; 5-8 dagen)
Ook Italië heeft een Haute Route. Hier ski en loop je vanuit Zermatt voornamelijk door het Monte Rosa Massief. Tijdens deze tocht kun je zelfs enkele toppen van 4000 meter beklimmen en weer afdalen. Voor gevorderden dus.